Ogrody dachowe - nowe słowo w nowoczesnym projektowaniu krajobrazu

Historia ogrodu na dachu sięga czasów przed naszą erą. Pierwszymi starożytnymi pomysłami na krajobraz były wiszące ogrody Babilonu i zielone tarasy Cezara Augusta. Współczesna historia tego rodzaju architektury krajobrazu rozpoczyna się w Islandii, gdzie dachy pokrywano ziemią i obsiewano trawą. Domy wyspiarzy z tego kraju były jak schronienia, z trawą rosnącą na dachach, prawie jak na wolności. Pierwszą osobą, która poważnie rozważała zaplanowanie tego typu ogrodu, był słynny francuski architekt Le Corbusier. Już w pierwszej połowie XX wieku określił pięć zasad nowej architektury.

Druga z zasad brzmiała następująco: "Ogród na dachu stanie się najpiękniejszą częścią budynku, a to oznacza odrodzenie terenów zielonych w dużych miastach". Pomimo wielowiekowego doświadczenia, ogrodnictwo dachowe zaczęło się upowszechniać dopiero w latach 80. ubiegłego wieku, kiedy wynaleziono technologię i dobre materiały. Jednym z najciekawszych i być może najbardziej znanych obiektów w tym nurcie jest Dom Hundertwassera w Wiedniu.

Ogród na dachu nie jest luksusem, ale sposobem na kształtowanie krajobrazu

Dziś prawie każdy może sobie pozwolić na zielony dach. Nie jest to już luksus, jak to było jeszcze niedawno. Od pomysłu do realizacji jest już tylko rzut kamieniem. Materiały i technologie stosowane do budowy zielonych dachów są bardzo zaawansowane, dzięki czemu na każdym dachu można stworzyć zachwycający naturalny zakątek. Istnieje kilka rodzajów zielonych dachów:
 

• - Ekstensywne zielone pokrycia dachowe

to najprostsza wersja zielonego dachu, z niewielką (6-12 cm) warstwą substratu i roślinami, które wymagają minimalnej konserwacji i rosną w ekstremalnych warunkach;
 

• - Dach zielony półintensywny

to ogród z roślinami okrywowymi, różnymi odmianami traw, bylinami i małymi krzewami. Ten rodzaj zielonego dachu umożliwia planowanie różnorodnych nasadzeń i rozszerza możliwości wykorzystania terenu;
 

• - dach zielony intensywny

to rodzaj zielonego dachu, który w zależności od możliwości przegród zewnętrznych budynku może mieć warstwę podłoża o grubości do dwóch metrów, co umożliwia sadzenie nie tylko krzewów, ale także niskorosnących drzew. Możliwości kształtowania krajobrazu są niemal nieograniczone; ograniczać je może jedynie budżet lub brak nowych pomysłów. Na intensywnym dachu można urządzić trawnik, kwietnik, taras, a nawet jacuzzi.

W dzisiejszym świecie zazielenienie płaskich dachów ma ogromne znaczenie zarówno pod względem ekonomicznym, jak i ekologicznym. Dlaczego? Oto kilka argumentów:

• - Ogród na dachu ma obecnie bardzo istotną właściwość - izoluje budynek zimą i chłodzi go latem. Ponadto zmniejsza stres fizyczny, chemiczny i biologiczny. W osiedlach pojawiają się nowe nasadzenia zieleni, które utrzymują i poprawiają ekologiczną bazę terenu. Jest to dodatkowa szansa na zachowanie fauny i flory oraz ochronę przyrody w nowoczesnym mieście.
• - Zielone dachy zbierają opady atmosferyczne, zmniejszając w ten sposób obciążenie systemu kanalizacyjnego i przywracając je do naturalnego obiegu.
• - Zielone dachy zwiększają powierzchnię zieloną na niewielkim obszarze. Taki ogród można stworzyć zarówno na dachach wieżowców, jak i na tarasach czy dachach domów prywatnych.
• - Zielone dachy zwiększają izolacyjność akustyczną i termiczną budynków.
• - Zielone dachy pochłaniają większość szkodliwych substancji występujących w środowisku miejskim i zmniejszają wpływ zanieczyszczeń miejskich.

Ogród na trzecim piętrze

Ogrody dachowe są obecnie bardzo popularne w Europie. Świat poważnie myśli o problemach środowiskowych, zwłaszcza w dużych aglomeracjach miejskich. Ludzie stale poszukują sposobów na zwiększenie powierzchni terenów zielonych w taki czy inny sposób, aby poprawić stan środowiska i chronić swoje zdrowie.

Technologia tworzenia terenów zielonych na dachu

Najpierw usuwa się stare panele elewacyjne i instaluje membranę hydroizolacyjną w celu zabezpieczenia wodoszczelności budynku. Następnie nakłada się warstwę geowłókniny, która może chronić membranę i hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi. Dopiero potem można stworzyć "duszę" każdego zielonego dachu - dwustronny element odwadniający w kształcie plastra miodu. W tym projekcie wymagana była membrana o wysokości 60 mm, która była w stanie jednocześnie magazynować odpowiednią ilość wody dla roślin i odprowadzać jej nadmiar, a także wentylować korzenie roślin przez perforacje. Na tym specjalnym elemencie umieszcza się geowłókninę filtracyjną, aby zapobiec zalewaniu systemu przez małe kawałki podłoża. Dobrze urządzony taras mówi sam za siebie. Marzenie pana Rosnera się spełniło. Wystarczy przekroczyć próg, aby znaleźć się pośród zielonego trawnika i wspaniałego ogrodu. Rośliny na kwietnikach rosną swobodnie, bez ograniczeń, dostarczając na taras czyste powietrze, pochłaniając kurz i tworząc przyjemny mikroklimat.

Pielęgnacja i konserwacja zielonego dachu

Po zbudowaniu i oddaniu do użytku zielonego dachu wymagana jest minimalna konserwacja, np. sezonowe przycinanie, podlewanie i nawożenie. Aby utrzymać rośliny w dobrym stanie, specjaliści muszą sprawdzać dach tylko raz lub dwa razy w roku. W pierwszych dwóch latach zaleca się nawożenie roślin. Zależy to jednak od rodzaju roślinności na dachu. Następnie rośliny można nawozić co 2-3 lata. Z taką samą regularnością należy usuwać rośliny, które zbyt szybko zapełniają ścieżki i inne miejsca. Bliskość dzikiej przyrody sprawia, że człowiek czuje się dobrze. Na zaledwie kilku metrach kwadratowych można stworzyć źródło świeżości i estetyki.

Rośliny do ekstensywnego i intensywnego zazieleniania dachów

W nowoczesnej architekturze krajobrazu wykorzystuje się znane rośliny, które są stosowane w tradycyjnych ogrodach. W przypadku nasadzeń ekstensywnych najczęściej spotykane są rozchodniki różnych gatunków oraz rośliny odporne na suszę: goździki, iberysy, allisum, dzwonek karpacki, macierzanka, floksy, pelargonie. Przy tworzeniu tzw. zielonych dachów intensywnych w Europie Zachodniej wykorzystuje się te gatunki roślin drzewiastych, które tolerują suszę i inne ekstremalne warunki: sosnę, jałowiec, jałowiec, bukszpan, klon, iglicę itp.